W zakresie poprawy ochrony korespondentów sami dziennikarze zaczęli tworzyć organizacje i instytucje mające na celu ochronę lub gromadzenie i rozpowszechnianie informacji, aby mogli oni bezpiecznie wykonywać swoją karierę korespondentów wojennych. Najważniejszą instytucją w tym zakresie jest Międzynarodowa Federacja Dziennikarzy (IFJ) z siedzibą w Brukseli i jest największa na świecie organizacja zrzeszająca dziennikarzy. Założona została w 1926 r., działalność wznowiła w 1946 r., a w obecnym kształcie działa od 1952 r. Obecnie Federacja liczy około 600 000 członków z ponad 100 krajów. IFJ promuje prawa człowieka, demokrację i pluralizm, sprzeciwia się wszelkim formom dyskryminacji i potępia wykorzystywanie mediów do promowania lub propagowania nietolerancji i konfliktów. IFJ jest organizacją reprezentującą dziennikarzy Organizacji Narodów Zjednoczonych. Monitoruje naruszenia wolności prasy i prowadzi kampanie na rzecz poprawy bezpieczeństwa najbardziej zagrożonych i najmniej chronionych dziennikarzy i freelancerów. Wszystkie działania IFJ są prowadzone we współpracy z członkami i innymi organizacjami na całym świecie za pośrednictwem IFEX[1] – International Free Expression Exchange. IFJ wydaje również legitymacje prasowe, które są wysoko cenione przez korespondentów wojennych. Federacja jest także założycielem International News Safety Association, które powstało w 2003 roku w celu promowania praktycznych działań na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa i ochrony dziennikarzy i mediów. IFJ powołała również Międzynarodowy Fundusz Bezpieczeństwa w celu udzielania pomocy humanitarnej dziennikarzom w potrzebie[2].
Znana ze swojej działalności jest także Światowa Komisja Wolności Prasy (WPFC), zrzeszająca ponad czterdzieści organizacji broniących wolności słowa, które w 1987 roku w Londynie przyjęły Kartę Wolności Mediów. Artykuł 10 karty stanowi: „Dziennikarze są równi wszystkim obywatelom, a ich bezpieczeństwo osobiste musi być gwarantowane i w pełni chronione przez prawo. Dziennikarze pracujący w strefach działań wojennych są uważani za osoby cywilne i korzystają ze wszystkich praw i immunitetów innych osób cywilnych”[3].
Reporterzy bez Granic (RWB, RSF), założona w 1985 roku, pomaga również dziennikarzom. RWB jest organizacją non-profit o statusie doradczym Organizacji Narodów Zjednoczonych. Jej głównym celem jest walka o wolność prasy. RWB broni dziennikarzy i asystentów medialnych więzionych lub prześladowanych za swój zawód, ujawnia nieludzkie traktowanie i tortury, jakich doświadczają w wielu krajach, sprzeciwia się cenzurze i prawom osłabiającym zasady wolności prasy oraz pomaga finansowo borykającym się z problemami dziennikarzom lub agencjom medialnym (w opłaceniu prawników, opieki medycznej i sprzętu) oraz rodzinom więzionych dziennikarzy, działając na rzecz poprawy bezpieczeństwa reporterów pracujących na obszarach objętych konfliktami zbrojnymi. Organizacja wydaje biuletyn dzienny i publikacje okresowe. Dodatkowo, każdego stycznia organizacja podsumowuje rok i publikuje na całym świecie „Przegląd Wolności Prasy”, w którym wymienia liczbę zabitych, zatrzymanych i zagrożonych dziennikarzy[4]. RWB zapewnia dziennikarzom pomoc prawną i rzeczową w postaci: poradników praktycznych, kart bezpieczeństwa, szkoleń i innych udogodnień, a także wyposażenia dla własnego bezpieczeństwa: kamizelek kuloodpornych, hełmów, apteczek oraz infolinii w razie problemów. RWB zapewnia ubezpieczenia freelancerom, którzy coraz częściej wyjeżdżają na konflikty zbrojne bez własnego ubezpieczenia ze względu na wysokie koszty i brak odpowiednich informacji na ten temat. Organizacja nieodpłatnie przekazuje dziennikarzom kamizelki kuloodporne i hełmy. Kurtki są koloru czarnego i posiadają z przodu oraz na plecach napis „PRESS”. Hełmy z kolei są białe z napisem „TV”. Dodatkowo można wypożyczyć mały, emitujący światło osobisty GPS. W razie potrzeby RWB zapewnia zestaw pierwszej pomocy dla freelancerów. Dostępna jest również infolinia (+33) 1 4777-7414, czynna w każdej chwili[5].
Międzynarodowa konwencja w sprawie ochrony dziennikarzy (The International Covenant for the Protection of Journalists – ICPJ), znana również ze swojej krótkotrwałej, ale intensywnej działalności, została powołana 10 września 2007 r. ICPJ wspiera media i stowarzyszenia dziennikarskie, które spotykają się z jakąkolwiek formą przymusu w wykonywaniu swojej działalności zawodowej, czy to w konflikcie zbrojnym, niepokojami społecznymi, czy innymi globalnymi wydarzeniami, które prowadzą do aktów przemocy na osobach z branży mediów[6].
[1] https://ifex.org/who-we-are/our-history/ [dostęp: 21.02.2023].
[2] https://www.ifj.org [dostęp: 21.02.2023].
[3] pod red. M. F. Mallette, Zalety i tajniki dziennikarstwa. Podręcznik dla dziennikarzy Europy Środkowej i Wschodniej, s. 237.
[4] https://rsf.org/en [dostęp: 18.03.2023].
[5] https://rsf.org/en [dostęp: 18.03.2023].
[6] https://www.ifj.org [dostęp: 18.03.2023].
